%0 Journal Article %T تعیین مدل ژئوئید جاذبی برای ایران براساس روش تبدیل کم‌ترین مربعات رابطة استوکس از راه تلفیق اطلاعات داده‌های گرانی و مدل‌های جهانی ماهواره‌ای GRACE و ■SRTM %J فیزیک زمین و فضا %I موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران %Z 2538-371X %A کیامهر, رامین %D 2006 %\ 04/21/2006 %V 32 %N 1 %P 7-23 %! تعیین مدل ژئوئید جاذبی برای ایران براساس روش تبدیل کم‌ترین مربعات رابطة استوکس از راه تلفیق اطلاعات داده‌های گرانی و مدل‌های جهانی ماهواره‌ای GRACE و ■SRTM %K تعیین ژئوئید %K ایران %K داده‌های گرانی %K ترازیابی %K تصحیح توپوگرافی %K سامانة تعیین موقعیت جهانی (GPS) %R 10.22059/jesphys.2006.80071 %X از سال 1363 مدل‌های متعدد ژئوئید جاذبی برای کشور ایران تعیین شده است. اخیراً براساس ارزیابی‌های صورت گرفته از راه مدل ژئوئید هندسی که با تلفیق داده‌های سامانة تعیین موقعیت جهانی (GPS) و ترازیابی به انجام رسید، مشاهده شد که دقت مدل‌های ژئوئید جاذبی موجود کشور مشابه و یا در مواردی کم‌تر از مدل‌های ژئوئید جهانی است که در حال حاضر در دسترس عموم قرار دارد. به منظور استفاده از پتانسیل داده‌های جدید ماهواره‌ای در این تحقیق، مدل جدید ژئوئید جاذبی برای ایران از طریق جمع‌آوری و تلفیق اطلاعات کلیه داده‌های موجود گرانی کشور (از منابع متفاوت)، جدیدترین اطلاعات مدل ژئوئید جهانیGRACE  و همچنین مدل دقیق جهانی توپوگرافی SRTM به‌روش (Least-Squares Modification of Stockes’s) تعیین شد. در حین این تحقیق ابتدا بانک جدید اطلاعات داده‌های جاذبی کشور از منابع گوناگون داخلی و خارج تهیه شد و داده‌های اشتباه از روش (Least-Squares Collocation) مورد ارزیابی قرار گرفت و حذف شد. شبکه داده‌های گرانی با تفکیک 90 ثانیه از تلفیق داده‌های زمینی با تلفیق داده‌های ارتفاع‌سنجی ماهواره‌ای (Satellite Altimetry) و داده‌های گرانی به‌کار رفته در مدل EGM96 در محدوده 3 درجه خارج از مرزهای کشور تعیین شد. مدل ارتفاعی SRTM با قدرت تفکیک بهتر از100 متر، در ابتدا از نظر دقت مطلق در ایران مورد ارزیابی قرار گرفت و کلیه مناطق دارای گپ، از راه تلفیق اطلاعات این مدل با مدل‌های جهانی دیگر کامل شد. این مدل در مرحله انترپلاسیون داده‌ای گرانی و همچنین اعمال تصحیح توپوگرافی مدل جدید ژئوئید ایران مورد استفاده قرار گرفت. همچنین آخرین مدل جهانی ژئوئید از سامانة ماهواره‌ای GRACE (GGM02S) در این تحقیق برای تلفیق اطلاعات زمینی و ماهواره‌ای استفاده شد. ارزیابی صورت گرفته روی نتایج مدل جدید جاذبی ایران که از تلفیق داده‌های سامانة تعیین موقعیت جهانی (GPS) و ترازیابی به انجام رسید، حصول به دقت مطلق و نسبی حدود 27 سانتی‌متر و3.8 ppm  (میلی‌متر در کیلومتر) تایید می‌کند. این دقت در مقایسه با دقت حاصل از مدل ترکیبی GRACE-GGM02C بهبود دقتی را بیشتر از چهار برابر از نظر دقت نسبی تأیید می‌کند. ضمنا در مقایسه با مدل‌های موجود و منتشر شده ژئوئید جاذبی کشور، مدل جدید دقت نسبی در حد چهار برابر بهتر را ارائه می‌دهد. علت بهبود کیفیت مدل جدید را می‌توان در استفاده از داده‌های گرانی نسبتاً کامل و عاری از اشتباه، استفاده از مدل‌های جدید و دقیق جهانی توپوگرافی و ژئوئید و همچنین قابلیت ویژه اساس روش تبدیل کمترین مربعات رابطه استوکس در تلفیق بهینه داده‌های ناهمگون از راه دادن وزن مناسب به مجموعه داده‌ها و کاهش خطای برش در رابطه استوکس تفسیر کرد. %U https://jesphys.ut.ac.ir/article_80071_d9262f84f79c53a45c7b12e9b4d33005.pdf