%0 Journal Article %T زمین‌لرزه‌ القایی بعد از آبگیری سد البرز: دلالت‌هایی بر زمین‌ساخت فعال شمال البرز %J فیزیک زمین و فضا %I موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران %Z 2538-371X %A ملک‌زاده, زمان %A رکنی, زینب %D 2021 %\ 11/22/2021 %V 47 %N 3 %P 433-451 %! زمین‌لرزه‌ القایی بعد از آبگیری سد البرز: دلالت‌هایی بر زمین‌ساخت فعال شمال البرز %K زمینلرزه القایی %K گسل فعال %K فشار آب منفذی %K آبگیری سد %K پخش فشار آب منفذی %R 10.22059/jesphys.2021.319525.1007299 %X یکی از مهم­ترین جنبه­های مطالعه زمین­لرزه القایی امکان چکانش زمین­لرزه­های بزرگ است. این مطالعه درصدد ایجاد ارتباط بین زمین­لرزه 21 دی‌ماه 1390 در جنوب شهرستان بابل با احداث سد البرز است که آبگیری آن از تقریباً سه سال قبل از این زمین­لرزه شروع شد. محل مخزن سد توسط دو گسل فعال البرز شمالی در جنوب و خزر در شمال محصور شده است. نتایج مطالعات نشانگر فزونی زمین­لرزه­ها بعد از آبگیری سد البرز است. در یک نگاه کلی به آمار زمین­لرزه و آبگیری سد، از تاریخ مهر 1388 تا زمین­لرزه 21 دی ماه 1390 دو دوره باربرداری یا کاهش سطح آب مخزن سد اتفاق افتاده است که همزمان موجب افزایش زمین­لرزه شده است. بعد از دوره دوم باربرداری، که بیشتر از دوره اول بوده است، زمین­لرزه 2/5ML رخ داده است. یکی از دلایل فعال‌شدن گسل را می‌توان به توسعه یا پخش فشار آب منفذی با ضریب موسوم به c، از محل مخزن به کانون زمین­لرزه نسبت داد. در گسترش فشار آب منفذی متناسب با تراوایی سنگ، بین آبگیری سد و بالارفتن فشار منفذی و در نتیجه لرزه­خیزی تأخیر وجود دارد. این تأخیر موجب می­شود زمین­لرزه­ها در عمق و فاصله بیشتری از سد رخ داده و با توجه به درگیری طول و سطح بیشتری از شکستگی­ها، اختلاف تنش کمتری را برای فعالیت گسل­های فعال بر اساس معیار گسیختگی کلمب فراهم می­سازند. ضریب c می­تواند در یک ایالت زمین­ساختی مشابه و در یک تجربه سدسازی دیگر برای پیش­بینی زمین­لرزه القایی مورد استفاده قرار گیرد. %U https://jesphys.ut.ac.ir/article_83578_0214f08e0ab9160bf44de22a3fe85e5c.pdf