%0 Journal Article %T تحلیل دینامیکی و ارزیابی توان جنبشی گسل دوچاه، ایران مرکزی %J فیزیک زمین و فضا %I موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران %Z 2538-371X %A عجمی, محدثه %A نوزعیم, رضا %A الیاسی, محسن %A معدنی‌پور, سعید %A حاج امینی, سعید %A توکلی, وحید %A شادرام, کوثر %D 2022 %\ 08/23/2022 %V 48 %N 2 %P 293-308 %! تحلیل دینامیکی و ارزیابی توان جنبشی گسل دوچاه، ایران مرکزی %K تحلیل تنش %K توان جنبشی %K گسل دوچاه %K قم %K ایران مرکزی %R 10.22059/jesphys.2022.327965.1007359 %X گسل دوچاه با ظاهری خمیده و با راستای تقریبی خاوری-باختری و شیب حدود 70 درجه به سمت شمال واقع در پایانه شمال باختری گسل قم-زفره، از ساختارهای جالب توجه در ایران مرکزی می‌باشد. تاکنون پژوهش‌های متعددی به‌ویژه از دیدگاه رسوب‌شناسی و دیرینه‌شناسی در منطقه دوچاه صورت گرفته‌است؛ اما کماکان اطلاعات ساختاری از گسل دوچاه واقع در باختر استان قم (کوه‌های یزدان و دوچاه) بسیار اندک است. در این پژوهش با تمرکز بر اطلاعات هندسی وجنبشی گسل دوچاه و پهنه دگرریخت شده اطراف آن در سازندهای قم و قرمز فوقانی به تحلیل تنش دیرینه در این محدوده پرداخته شده است که موقعیت محور بیشینه تراکمی اصلی (σ1) و محور بیشینه کششی اصلی (σ3) به‌ترتیب برابر با 05/030 و 05/285 به‌دست آمد. تحلیل هندسی و جنبشی ساختاری مرتبط با گسل دوچاه و با توجه به آرایش فضایی محورهای اصلی تنش بیانگر فرانهادگی برش چپگرد بر روی برش راستگرد به‌ویژه در قسمت‌‌های باختری منطقه است که دلیل این امر را می‌‌توان به خمیدگی رو به شمال گسل دوچاه و چرخش ورقه خزر (کاسپین) نسبت داد. بر مبنای شکل میدان تنش حاصله و چرخش داده‌های گسلی بر اساس انگاره اندرسن برای رژیم تنشی فشاری، نقشه خط‌های گذر محورهای تنش برای میدان تنش میانگین حاکم بر منطقه ترسیم شده است. آرایش خط‌های گذر تنش بیشینه، نشانگر پیروی آنها از رژیم تنشی کلی حاکم بر پوسته ایران است. پتانسیل حرکتی گسل­ها (Fault Movement Potential) رابطه نزدیکی با وضعیت تنش زمین‌ساختی حاکم در محدوده آن گسل دارد. با توجه به موقعیت فضایی بین گسل دوچاه و محور تنش بیشه تراکمی (σ1)، پتانسیل حرکتی گسل دوچاه حدود 33/0 برآورد شد که نشانگر پتانسیل پایین این گسل برای فعالیت و ایجاد زمین‌لرزه‌ است. %U https://jesphys.ut.ac.ir/article_85441_32937f18e71b21bec524cb08b13a43fd.pdf