TY - JOUR ID - 53698 TI - وارون‌سازی سه‌بعدی داده‌های گرانی‌سنجی در فضای داده با استفاده از قید فشردگی JO - فیزیک زمین و فضا JA - JESPHYS LA - fa SN - 2538-371X AU - عباس زاده, زینب AU - وطن خواه, سعید AU - ابراهیم زاده اردستانی, وحید AD - کارشناس ارشد ژئوفیزیک، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران AD - دکتری ژئوفیزیک، مؤسسة ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تهران، ایران AD - استاد، گروه فیزیک زمین، مؤسسة ژئوفیزیک دانشگاه تهران و قطب علمی مهندسی نقشه‌برداری و مقابله با سوانح طبیعی، تهران، ایران Y1 - 2015 PY - 2015 VL - 41 IS - 3 SP - 453 EP - 462 KW - فضای داده KW - قید فشردگی KW - گرادیان مزدوج KW - گرانی‌سنجی KW - وارون‌سازی سه‌بعدی DO - 10.22059/jesphys.2015.53698 N2 - در این مقاله وارون‌سازی داده‌های گرانی‌سنجی برای تعیین توزیع سه‌بعدی جرم زیر سطحی بررسی شده است. سطح زیرین در ناحیة برداشت داده‌های گرانی به تعداد زیادی مکعب با ابعاد ثابت تقسیم شده و وارون‌سازی به دنبال یافتن مقادیر چگالی برای هریک از این مکعب‌ها بوده است. تابع هدف به‌کار برده‌شده شامل عبارت عدم برازش داده‌ها و عبارت تنظیم است. کاربرد قید فشردگی در عبارت تنظیم فضای مدل را به سوی تُنکی سوق داده است. علاوه بر آن ماتریس‌های وزن‌دهی عمقی و قیود سخت نیز استفاده شده‌اند. از آنجایی که مسئلة وارون یک مسئلة فرومعین است، حل آن در فضای داده انجام پذیرفته که در مقایسه با فضای مدل، نیازمند حل سیستم معادلات خطی با ابعاد بسیار کوچک‌تر است. برای حل سیستم معادلات خطی از روش گرادیان مزدوج استفاده شده است. ترکیب گرادیان مزدوج با وارون‌سازی در فضای داده امکان حل مسائل با ابعاد بزرگ را فراهم می‌آورد. برنامة کامپیوتری نوشته‌شده برای برگردان داده‌های تولیدشده توسط یک مدل مصنوعی به کار رفته و مزایا و معایب روش نشان داده شده است. در انتها داده‌های گرانی برداشت‌شده روی معدن منگنز صفو واقع در شمال‌غرب ایران با استفاده از برنامة وارون‌سازی مذکور برگردان و مدل‌سازی شده‌اند. نتایج وارون‌سازی توزیع مادة معدنی با گسترش عمقی 5 تا 35-40 متری را نشان می‌دهد که با نتایج حفاری انطباق دارد. UR - https://jesphys.ut.ac.ir/article_53698.html L1 - https://jesphys.ut.ac.ir/article_53698_af0d0a99e175a3ec6524e7cb7c25b13b.pdf ER -