بررسی میدانی و همانندسازی فیزیکی چند جریان داون‌ برست (خرد انفجار پایین‌سو) در منطقه تهران

نویسندگان

چکیده

جریان‌های داون‌ برست ناشی از توفان‌های تندری اغلب به صورت پرانرژی، کوتاه مدت و خردمقیاس‌اند و می‌توانند برای هواپیماها به‌ویژه هنگام نشستن و برخاستن خطرناک باشند. داون‌ برست‌ها را ایستگاه‌های هواشناسی سطح زمین و رادارها ثبت می‌کنند. مشخصات جریان‌های داون‌ برست که ایستگاه‌های زمینی هنگام وقوع پدیده ثبت می‌کنند، عبارت‌اند از: افزایش فشار، افزایش ناگهانی سرعت باد، تغییرات جهت باد (بیش از 90 درجه). تغییر دما و رطوبت نیز در بیشتر موارد هنگام وقوع پدیده در ایستگاه‌های زمینی ثبت می‌شوند.
در این بررسی با استفاده از نگاشت‌های ایستگاه‌های هواشناسی 12 مورد رویداد داون‌ برست در سال‌های 2003 تا 2005 استخراج شده است. با استفاده از داده‌های دستگاه سودار، برای یک مورد جریان داون‌ برست، نمایه‌های سرعت افقی و قائم و جهت باد در زمان‌های قبل و بعد از رویداد که داده موجود بوده، نسبت به ارتفاع بررسی شده و با استفاده از این نیمرخ‌ها تغییرات ، و مقادیر بیشینه آنها محاسبه شده است. نمودارهای ترمودینامیکی نیز برای 5 مورد از این پدیده‌ها بررسی و مقادیر آهنگ کاهش دمای محیط و نیروی شناوری برای هر مورد محاسبه شده و با موارد مشابه در سایر نقاط مقایسه شده است. داون‌ برست‌ها در آهنگ کاهش دماهای بیشتر از 9 (نزدیک به بی‌دررو خشک) روی داده‌اند، در آهنگ کاهش دماهای نزدیک به بی‌درروخشک فروهنج‌ها شدیدترو مستقل از نسبت اختلاط رطوبت است.
برای بررسی دقیق داون‌ برست‌ها دستگاه‌های دقیق‌تر راداری مورد نیاز است، به دلیل در دسترس نبودن چنین وسایلی، یک
مدل فیزیکی از جریان داون‌ برست در آزمایشگاه شبیه‌سازی شده است. رها شدن قائم شاره چگال از منبعی دایره‌ای در
شرایط محیطی همگن و با چینه‌بندی چگالی شبیه‌سازی می‌شود. شاره رها شده ابری تشکیل می‌دهد که حرکت آن بر اثر درون‌آمیختگی کند می‌شود و هنگام رسیدن به سطح زمین به شکل یک یا چند تاوه حلقوی درمی‌آید و مانند جریان گرانی به
اطراف حرکت می‌کند. با استفاده از سیگنال‌های شوری که از نتایج مشاهدات به دست می‌آید، در هر آزمایش عدد فرود داخلی جریان (نسبت نیروی لختی به شناوری) محاسبه می‌شود. آزمایش با تغییر چگالی شاره رها شده و تغییر فاصله دریابه‌ها تکرار
می‌شود. سیگنال‌های شوری حاصل از نتیجه آزمایش با نگاشت تندی باد مؤسسه ژئوفیزیک در روز 20/5/2005 که احتمالاً
داون‌ برست وجود داشته است همخوانی خوبی نشان می‌دهد. این بررسی می‌تواند، شروعی برای جمع‌آوری داده‌های اقلیم‌شناسی داون‌ برست‌ها در منطقه تهران باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Field study and physical modeling of a few downbursts in the Tehran area

چکیده [English]

Downbursts are small-scale, short-lived and energetic events in the atmosphere. They usually occur from the beginning of spring to summer when the weather is more humid and the convective weather conditions are suitable. Because of the small-scale property of the downburst, it has sometimes been observed only in a meteorological station and other stations have not observed considerable changes.
The structure of the downburst outflow is examined by means of surface meteorological data at the Institude of Geophysics and Mehrabad Airport stations and skewt charts. Distinctive features associated with downburst are: a sudden drop in temperature, sudden increase in wind speed, wind shift, pressure rise and humidity increment. Strong vertical and horizontal shears are also observed according to sodar data.
In this study the characteristics of 12 outflow samples between 2003 and 2005 using surface meteorological data, and 5 outflow samples using skewt charts and one downburst sample using sodar data, are considered. Using sodar data for the downburst, the horizontal and vertical speed and wind direction relatiue to altitude have been analysed before and after the downburst occurauce. Using these profiles, and changes and maximums have been calculated. Skewt charts have been used for 5 instances, the temperature laps rate in the environment and buoyancy force have been calculated for each one, and compared to other similar instances worldwide. Downbursts have occurred when laps rates of temperature in the environment had been more than 9 (around dry adiabatic lapse rate). When the temperature laps rate in the environment was closer to the dry adiabatic lapse rate, the downdrafts were found to be more powerful and is independent from humidity mixing ratio.
The best downburst detectors are Doppler radars and lidars. Because of the unavailability of such instruments a physical model of downburst was setup in the laboratory. Vertical release of a known volume of dense fluid is simulated in an isotropic and in a density stratified environment. As soon as the released fluid reaches the surface, it forms the shape of a vortex ring and spreads out in all directions like a gravity current. Typical Froude numbers of the flow in 0.7. The structure of the flow is monitored by conductivity probes showing inhomogeneous turbulent structure. Because vertically moving flow in the atmosphere can lead to danger to flying aircraft near the ground it must be studied and monitored near the airports using fast response monitoring systems. This study may be a commencement for gathering downburst climatology data in the Tehran district.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Downburst
  • Vertical structure
  • Vortex ring
  • Wind Shear