مطالعة بای‌های ثبت شده در رصدخانة مغناطیسی مؤسسة ژئوفیزیک دانشگاه تهران (1980-1971)

نویسندگان

مؤسسة ژئوفیزیک دانشگاه تهران، صندوق پستی 6466-14155

چکیده

میدان مغناطیسی زمین به شکل پیجیده‌ای نسبت به زمان و مکان تغییر می‌کند. تغییرات زمانی میدان مغناطیسی شامل تغییرات آهسته و تغییرات زودگذر است. این تغییرات به‌طور پیوسته روی مغناطیس‌نگارها ثبت می‌شوند. یکی از تغییرات زودگذر که روی مغناطیس‌نگارها شکلی مانند منحنی گوسی دارد، بای نامیده می‌شود. دوره تناوب  بای‌ها از چند دقیقه تا چند ساعت (2 تا 4 ساعت) متغیر است. این رویدادها سبب القا جریان‌های الکتریکی به درون بخش‌هایی از پوسته و گوشته می‌شوند که این جریان‌ها نیز به نوبه خود میدان‌های مغناطیسی قابل اندازه‌گیری روی سطح زمین را ایجاد می‌کنند. نسبت میدان‌های داخلی و خارجی معیاری از پاسخ الکترومغناطیسی محیط است که با روش هماهنگ‌های کروی می‌توان آن را تعیین کرد و در نهایت هدایت الکتریکی آن بخش را به‌دست آورد. بای‌ها عموماً در روزهای آرام و توأم با ریزتپ‌های مغناطیسی Pi1 و  Pi2به وقوع می‌پیوندند. بای‌ها فرایندی دو مرحله‌ای هستند. اولین مرحله را بای آغازین و مرحله بعدی را بای اصلی می‌نامند. در این مقاله روی بای‌های ثبت شده در رصدخانة مغناطیسی تهران با عرض ژئومغناطیسی  N73/35 و طول ژئومغناطیسی  E38/51 در فاصله زمانی 1971تا 1980 بر اساس زمان وقوع، شدت و جهت، و وقوع آنها در فصول ژئومغناطیسی بررسی آماری صورت گرفته است. با بررسی این رویدادها، تأخیر زمانی بین دو مرحله در گستره 10 تا 30 دقیقه به دست آمده است. بیشینة عددی این رویدادها در نیمه‌شب با شدت متوسط و مثبت به دست آمده و بیشتر بای‌ها در اعتدالین و انقلاب زمستانی رخ داده‌اند. با توجه به نوع رویدادهای ثبت شده می‌توان گفت که جریان‌های بازگشتی، جریان‌های غالب‌اند. رابطة تعداد توفان‌های مغناطیسی و لکه‌های خورشیدی با تعداد بای‌ها به صورت رابطه‌ای معکوس به‌دست آمده است. با  تجزیه و تحلیل شدت جریان این تغییرات زمانی و سایر تغییرات به روش هماهنگ‌های کروی، بیضوی و هذلولوی می‌توان به طرح‌واری از مغناطیس‌سپهر (مگنتوسفر) دست یافت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A study of the geomagnetic bays recorded at Tehran geomagnetic observatory (1971-80)

نویسندگان [English]

  • Asadollah Joata Bayrami
  • Naser Hosseinzadeh-Guya
Institute of Geophysics, University of Tehran, P.O. Box 14155-6466, Tehran, Iran
چکیده [English]

One of the transient variations is named geomagnetic bay, which looks like a map of an indentation in a coastline or Gaussian curve. This type of variation (and all variations) induces electric currents in the earth. The induced electric currents give rise in turn to an internal component of the magnetic variations observed at the surface. The ratio of the parts of the magnetic field of internal and external origin is a measure of the response, and is dependent on both the external current system and the distribution of the electrical conductivity within the earth. Using this method, the electrical conductivity of the earth can be determined for various depths according to the period of the magnetic variations. The duration of bay can be from a few minutes to a few hours. The bays generally occur on solar quiet days accompanied with Pi1 and Pi2 micropulsations. The bays are two-stage events; the early stage is the trigger bay and the second is the main bay. In this paper, a statistical study of bays recorded at Tehran geomagnetic   observatory for the period of 1971-80 is made according to the time of their occurrence, intensity and direction. We have also taken into consideration the geomagnetic seasons. Maximum numbers of bays occur at midnight with moderate intensity and positive direction. Most of the bays take place during the Equinox and December solstice. Return currents are predominant current system. The delay time between the onsets of the two stages lie the range of 10-30 minutes. The relation between the numbers of the sunspots and the bays is inversely proportional.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aurora
  • electrojet
  • Geomagnetic observatory
  • Micropulsations
  • Transient variations
  • Geomagnetic seasons