طیف‌سنجی لامپ‌های سرخ و استفاده از نورتابی در بررسی مناسب بودن منبع نوری آزمایشگاه آماده‌‌سازی نمونه‌‌های سن‌‌یابی به روش OSL در ایران

نویسندگان

1 استادیار، گروه فیزیک زمین، مؤسسة ژئوفیزیک دانشگاه

2 کارشناس بخش یونسفر، مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران

3 مسئول تست آزمایشگاه روشنایی، دانشکده برق، پردیس دانشکده‌های فنی، دانشگاه تهران

چکیده

ایران از معدود کشورهایی است که علاوه بر قرار گرفتن بر کمربند زلزله جهانی، دارای قدمت دیرینه است. در طول تاریخ زلزله مهم‌ترین خطر طبیعی برای ایران و ساکنان آن بوده است. بسیاری از تمدن‌ها، شهرها، روستاها و آثار باستانی ایران زمین در اثر حوادث طبیعی مثل زلزله سیل و آتشفشان نابود شده یا صدمه دیده‌اند. لذا امکان ترکیب اطلاعات دیرین‌‌زلزله‌‌شناسی، باستان‌‌شناسی و دیرین‌‌اقلیم‌‌شناسی در کشورمان فراهم است. این ترکیب نه تنها اطلاعات جامع علمی در هر سه زمینه پیش‌گفته را فراهم می‌آورد بلکه فهرست‌نامه سنی حوادث طبیعی ایران را کامل می‌کند. کلید ترکیب دیرین‌‌زلزله‌‌شناسی، باستان‌‌شناسی و دیرین‌‌اقلیم‌‌شناسی، سن‌‌یابی آثار حوادث گذشته است که در دل خاک مدفون شده‌اند. نورتابی (لومینسانس) روشی مناسب برای سن‌‌یابی در محیط‌های خشک و نیمه‌‌خشک است. نورتابی مستقیما آخرین نورخوردگی مواد معدنی همچون کوارتز و فلدسپار را که به وفور در خاک یافت می‌شوند، تعیین سن می‌کند. با توجه به اینکه به‌منظور سن‌‌یابی به روش نورتابی از نور مرئی استفاده می‌شود و می‌باید نمونه از زمان خروج از خاک تا تحریک آن با نور کنترل شده مرئی در آزمایشگاه، تحت تاثیر هیچ نور مضری قرار نگیرد، موضوع نصب نور امن در آزمایشگاه امری حیاتی به‌شمار می‌رود. این مقاله ضمن توضیح نقش سن‌‌یابی و دُزسنجی به‌روش نورتابی در ایران به تشریح چگونگی بررسی امنیت نوری، شامل تهیه و نصب چراغ سرخ و آزمون طیف نور با طیف سنج و اثر نور بر سیگنال طبیعی نورتابی می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of suitability of installed red light in the OSL sample preparation laboratory in Iran using spectrometry and luminescence methods

نویسندگان [English]

  • Morteza Fattahi 1
  • Nazli Saba 2
  • Salman Mohseni 3
1
2
3
چکیده [English]

Iran is one of the limited numbers of ancient countries which is almost totally located on earthquake belt. Earthquakes have always been the most important natural hazard in Iran. Many villages, cities, civilizations and monuments have been partly or totally destroyed by past earthquakes in Iran. As a developing country, Iran is expanding its cities, industries, dams, power plants etc. The recent earthquake in Japan showed the effect of an earthquake and tsunami on the nuclear power plants. After the failure of Park field earthquake prediction (based on probabilistic approach), we should think carefully about the importance of deterministic approaches for earthquake hazard assessment in Iran. Therefore, Iran requires mapping its earthquake faults and investigating the activity of faults as first step. We should define the zones and find the codes based on the real data and parameters. Slip rate is one of the most important parameters for natural hazard risk assessment. For slip rate determination we should measure the slip of the fault and the time that has taken for this slip to occur. Therefore, we require a suitable dating method. Meanwhile, Iran is arid, semi arid zone. These make luminescence as the most suitable method for dating past earthquakes, civilizations and environment. Luminescence dating can join studies related to the paleoclimatology, Paleoseismology and archeology of Iran. Optically stimulated luminescence (OSL) has been employed so far for dating the time of recent earthquakes and determination of the slip rate of some important earthquake faults in Iran (e.g., Fattahi et al., 2006; 2007; 2009; Fattahi and Walker, 2007). OSL directly dates the last time that quartz and feldspar in a sample has been exposed to light. Therefore, if we can find a sample that has been exposed to light during an event, we can date that event. The event can be an earthquake, Tsunami, volcanic eruption, sudden environment change and etc. Therefore, OSL samples should not be exposed to light during sampling and sample preparation. For this reason the suitability of the light of the sample preparation lab is vital. It is not possible to work in complete darkness, but dim red light with specific wave length can be employed for quartz preparation. Therefore, in the OSL sample preparation room in the Institute of Geophysics, normal red light which is available in the market, was installed and tested. For this purpose the spectrometer of red lamps with and without available filters were tested. The suitability of the dim light in the lab was also tested using Equivalent dose (De) estimate of well behaved quartz samples. Quartz grains were divided into different parts. One part was kept in complete darkness, the second was exposed to the lab light on the work plates and a third part was put in the fume cupboard. The Equivalent dose (which is the lab dose equal to the natural dose) of these three parts was estimated. Unfortunately, the Equivalent dose of grains that had been exposed to the lab light underestimated the natural dose. The result of all above mentioned experiments showed that the installed light was not suitable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dating
  • Fault slip rate
  • Optically simulated luminescence (OSL)