تعیین ضرایب آرچی در پتروفاسیس‌های متفاوت سنگ‌های کربناته، با استفاده از نگارهای انحراف سرعت امواج لرزه‌ای

نویسندگان

چکیده

ارزیابی اشباع شدگی هیدروکربن در مخازن نفتی دارای اهمیت زیادی در محاسبات مخازن است. رابطه آرچی یکی از اساسی‌ترین فرمول‌های محاسبه اشباع شدگی است، که ضرایب این رابطه در آزمایشگاه تعیین می‌شود. آرچی این ضرایب را در سنگ‌های ماسه‌سنگی به‌دست آورده و اعداد ثابتی برای این لیتولوژی ارائه داد. اما سنگ‌های کربناته برخلاف ماسه‌سنگ‌ها دارای تنوع زیادی با توجه به نوع بافت و شکل منافذ در لیتولوژی است و چون ضرایب آرچی نیز تحت تاثیرعوامل لیتولوژیکی بالاخص نوع منافذند، در نتیجه ضرایب آرچی بایستی برای انواع گونه‌های سنگی در کربنات‌ها به‌دست آیند. عدم قطعیت در این ضرایب منجر به خطای زیادی در تعیین اشباع شاره‌ها، به ویژه میزان نفت در جا می‌شود. یکی از این ضرایب که تحت تأثیر شدید شکل منافذ است، ضریب سیمان‌شدگی است که عدم قطعیت در آن بیشترین خطا را تولید می‌کند. در این بررسی با اندازه‌گیری ضریب مقاومت ویژه سازندی و خواص پتروفیزیکی روی 60 نمونه مغزه ضرایب آرچی (m و a) برای پتروفاسیس‌های متفاوت با استفاده از مطالعات پتروگرافی و تصاویر CT تعیین شد. همچنین با توجه به وابستگی شدید سرعت‌های امواج لرزه‌ای به شکل منافذ، پتروفاسیس‌های متفاوت با استفاده از نگارهای انحراف سرعت لرزه‌ای مشخص و ضرایب آرچی برای هر پتروفاسیس تعیین شد. نتایج حاصل نشان می‌دهند در حالت کلی با افزایش مقادیر انحراف سرعت، مقدار ضریب سیمان‌شدگی افزایش می‌یابد. همچنین مقایسه نتایج نشان می‌دهد که ضرایب همبستگی در پتروفاسیس‌های حاصل از نگارهای انحراف سرعت لرزه‌ای، بیشتر از پتروفاسیس‌های حاصل از مطالعات پتروگرافی مغزه هستند. بنابراین با توجه به این‌که اطلاعات نگارهای پتروفیزیکی، بیش از اطلاعات پتروگرافی حاصل از مغزه در دسترس است، به‌کارگیری روش ارائه شده می‌تواند در تعیین ضرایب آرچی بسیار مفید باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

-

چکیده [English]

Evaluation of hydrocarbon saturation is very important in oil reservoirs calculations. Archie equations are the basic relations for evaluating rock saturation. The coefficients of these equations are determined by laboratory experiments. Archie presented these coefficients, which are constants for sandstone. However, since carbonate rocks show drastic variations in texture and pore type, Archie coefficients, which are more sensitive to pore type, should be determined for different types of carbonate rocks. Uncertainty in these coefficients causes many errors in saturation evaluation especially in the determination of the volume of oil in place. Cementation exponent is the main factor, which causes error in determining saturation.
In this study Archie parameters (a and m) are determined in the laboratory for various petrofacies based on petrographic studies and CT-scan images. Due to high dependence of seismic wave velocity on pore shape in carbonate rocks, petrofacieses were also determined by using wave velocity deviation logs. Subsequently, Archie parameters were determined for each petrofacies. The results showed that cementation exponent increases with increasing velocity deviation values. It is concluded that correlation coefficient in different petrofacies obtained from velocity deviation logs is comparatively higher than the same for petrographic study. Considering the fact that petrophysical data are more accessible than the core-based petrography data, the method presented in this study seems to be a more useful approach in determining Archie coefficients

کلیدواژه‌ها [English]

  • Archie coefficients
  • Formation resistivity factor
  • Velocity deviation log