سهم تغییرات فراوانی و شدت بارش روزانه در روند بارش در ایران طی دوره 1960 تا 2001

نویسندگان

چکیده

برای بررسی تغییرات بلندمدت بارش سالانه، تعداد روزهای بارانی سالانه و فصلی و شدت بارش روزانه، آمار بارش روزانه دوره 1960 تا 2001 در 38 ایستگاه در ایران تحلیل شده است. برای هر ایستگاه سری‌های بارش روزانه، بارش سالانه و فصلی محاسبه و با استفاده از روش دنباله‌ای، همگنی داده‌ها آزمون شد. سری‌های بارش سالانه در همة ایستگاه‌ها و بارش فصلی در اغلب ایستگاه‌ها همگن و فقط در پاره‌ای از ایستگاه‌های مناطق خشک فصل تابستان ناهمگن بود. برای بررسی وجود روند از آزمون من کندال و برای برآورد اندازه روند از روش خطی حداقل مربعات استفاده شد. اندازه روند بارش کل سالانه و فصلی برحسب درصدی از میانگین بارش سالانه و فصلی طی دورة مطالعه (42 سال) ارائه شده است. روند بارش کل سالانه در 10 ایستگاه و تعداد روزهای بارانی در 21 ایستگاه معنی‌دار (حداقل در سطح اعتماد %90) است. اغلب ایستگاه‌های واقع در منطقه غرب و شمال غرب دارای روند بارش سالانه کاهشی و بیشتر ایستگاه‌های واقع در نواحی جنوبی و مرکزی ایران دارای روند افزایشی‌اند. روند بارش فصل زمستان شبیه به روند بارش سالانه است. روند بارش فصل بهار در اغلب ایستگاه‌ها کاهشی و فصل پاییز افزایشی است.
برای شناخت دلایل این تغییرات، به بررسی بزرگ‌مقیاس تغییرات توده‌های هوا و بررسی‌های محلی از راه شناسه ایستگاه‌ها
(meta data) نیاز است. در پاره‌ای از ایستگاه‌ها سیر صعودی از روند کاهشی در بارش‌های خفیف به سمت روند افزایشی بارش‌های سنگین ملاحظه می‌شود که با روند افزایشی قوی و اغلب معنی‌دار بارش کل سالانه یا فصلی مطابقت دارد. در بعضی ایستگاه‌ها نیز سیر نزولی از روند افزایشی در بارش‌های خفیف به سمت روند کاهشی در بارش‌های سنگین دیده می‌شود که با روند کاهشی قوی و غالباً معنی‌دار بارش کل سالانه یا فصلی هماهنگ است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

-

چکیده [English]

Daily precipitation data from 38 stations in Iran are analyzed for the period of 1960-2001 to evaluate the possible long term trend in annual and seasonal precipitation. Statistical analysis using the run test shows that the annual and seasonal precipitation series are homogeneous at most of the stations, with the exception being the summer precipitation in the arid regions. The Mann-Kendall method was used to test the existence of trends, and the least square method to estimate the values of trend. The values of trend are expressed in terms of the percentage of mean annual and seasonal precipitation over the study period. There is a significant trend (at 90% level) in the annual precipitation 10 stations and in the number of rainy days at 21 stations. The results show that the annual precipitation has a decreasing trend at stations in the west, northwest and southeast and an increasing trend at most of the stations in the other parts of the country. The winter precipitation shows a trend very similar to that of the annual precipitation. Most of the stations have shown a reduced precipitation during the spring and increased precipitation in autumn. Large scale study of air mass trajectories and local evaluations through station meta data are required for exploring the possible causes of such changes. The results show that for the stations (seasons) where total precipitation has a positive, large and often significant trend, heavy precipitation shows an increasing trend and light precipitation shows a decreasing trend. For some other stations (seasons), where total precipitation has a large negative trend, there is negative trend in the upper intensity quantiles and a positive trend in the lower intensity quantiles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Precipitation trend
  • climate change
  • heavy precipitation