بررسی تغییرات ازون کلی جو و نقش آلاینده SO2 گشت‌سپهری (تروپوسفری) در تغییرات ازون کلی اندازه‌گیری شده با دستگاه دابسون مؤسسة ژئوفیزیک دانشگاه تهران

نویسندگان

چکیده

برخی آلاینده‌ها از طریق جذب تابش خورشیدی باعث ایجاد تغییراتی در ازون اندازه‌گیری شده با دستگاه ازون‌سنج دابسون می‌شوند که مهم‌ترین آنها SO2 و NO2هستند. به عبارت دیگر افزایش آلاینده‌ها باعث تغییر مقادیر داده‌های ازون اندازه‌گیری شده با دستگاه دابسون می‌شوند. در این تحقیق ابتدا بررسی کلی از تغییرات داده‌های ازون کلی اندازه‌گیری شده با دستگاه دابسون ایستگاه مؤسسة ژئوفیزیک دانشگاه تهران طی دورة 4 ساله 2002 تا 2005 صورت می‌گیرد و سپس تأثیر آلاینده SO2 جو تحتانی بر مقادیر ازون اندازه‌گیری شده بررسی می‌شود و خطای حاصل از آلاینده SO2 بر ازون کلی محاسبه می‌شود و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بیشترین تغییرپذیری میان سالانه ازون کلی، مربوط به فصل‌های زمستان و بهار است. مقادیر بیشینه بهاری ازون طی دورة موردنظر افزایش جزئی یافته است. بیشترین مقادیر میانگین فصلی بهار و پاییز ازون مربوط به سال 2005 و کمترین آن مربوط به سال 2003 است. همچنین میانگین درصد اختلاف داده‌های ازون دستگاه دابسون و ماهواره طی سال‌های بررسی، تقریبا کاهش یافته است.
نتایج تحقیق در مورد خطای آلاینده SO2 نشان می‌دهد که اغلب محدودة خطا در فصل زمستان بین %2/0 تا %4/1 و در فصل تابستان بین % 1/0 و %7/0 بوده است. همچنین مقدار خطا در فصل زمستان بیشتر از فصل تابستان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Total ozone variation and the effect of SO2 on the total ozone values measured by the Dobson instrument at the Institute of Geophysics of the University of Tehran

چکیده [English]

It has been proved that pollutant gases have a remarkable effect on the amount of total ozone measurements by the Dobson instrument. Among these gases SO2 and NO2 are the most influential pollutants on the ozone and have attracted the attention of scientists.
In this study we make a general survey of the total ozone in the 4 year period, 2002-2005 measured in the Institute of Geophysics of the University of Tehran by the Dobson instrument D109.
A correlational study has also been made using SO2 pollutant values and unrefined total ozone data. The results show that the SO2 makes a fluctuation on the total ozone magnitude and this varies between 0.2% -1.4% in winter and 0.1% - 0.7% in summer. It has also been found that Maximum variability of ozone value happens in winter and early spring. The Maximum value in the spring is experiencing a moderate growth. The largest value of monthly averaged total ozone happened in 2005 and the least value is for 2003 in our data.
A comparative study between the Dobson unit and satellite data reveals that the differences between these two groups of data have decreased in recent years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Total ozone
  • SO2 pollutant
  • Correction of SO2 pollutant
  • Dobson instrument