پیش‌بینی موقعیت و نحوه تغییرات خط ساحلی در خلیج پُزم تا سال 2010

نویسندگان

1 دانشیار، گروه فیزیک دریا، دانشکده علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد، گروه فیزیک دریا، دانشکده علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

بندر صیادی پزم در بخش جنوب شرقی خلیج پزم و در دریای عمان قرار دارد. منطقه مجاور این بندر، به‌خصوص در ناحیه پشت موج‌شکن آن، در سال‌های اخیر به شدت متأثر از فرایند رسوب‌گذاری بوده است. شدت ته‌نشینی رسوبات در این منطقه به اندازه‌ای بوده است که موجب مختل‌شدن عملکرد بندر و بروز مشکلات عدیده، به‌خصوص طی سال‌های 1373- 1374 شده است. بدون شک، رسوب‌گذاری در این منطقه نه تنها به دلیل احداث موج‌شکن و دیگر فعالیت‌های مهندسی بوده، بلکه مرتبط و متأثر از تعادل فرایندهای ساحلی در کل خلیج است. لذا، به‌منظور درک بهتر این فرایندها و تعیین نحوه و میزان تغییرات خط ساحلی در خلیج پزم، تصاویر ماهواره لندست در یک بازه زمانی 13 ساله منتهی به سال 2001 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ایجاد مشکلات فنی برای حس‌گر تی-ام ماهواره لندست که منجر به فقدان دسترسی به تصاویر جدیدتر و روز آید این حس‌گر شد از یک طرف و افزایش نیاز مدیران و متخصصان به اطلاعات نحوه و میزان تغییرات خط ساحلی در سال‌های آتی، ضرورت تحقیق و پیش‌بینی علمی موقعیت خط ساحلی این منطقه را برای سال‌های بعد آشکار می‌سازد.
در این تحقیق با استفاده از تصاویر سال‌های 1988، 1998و 2001 حس‌گر تی- ام (TM) ماهواره لندست که طی یک دوره 13 ساله منتهی به سال 2001 از خلیج پزم تهیه شده است، موقعیت خط ساحلی در این منطقه برای سال‌های 2005 و 2010 با 4 روش متفاوت مورد پیش‌بینی قرار می‌گیرد. سپس، با تجزیه و تحلیل و مقایسه نتایج حاصل، در مورد بهترین روش پیش‌بینی نتیجه‌گیری می‌شود. تصاویر انتخابی در شرایط آسمان صاف و بدون ابر و بدون باد شدید ثبت شده‌اند و قدرت تفکیک مکانی آنها 30 متر در 30 متر است. اولین گام در مسیر این تحقیق، ترسیم داده‌ها به‌گونه‌ای است که بتوان الگوی تغییرات مکانی و زمانی خط ساحلی را مورد بررسی قرار داد. سپس، نتایج حاصل از روش‌های متفاوت پیش‌بینی، با یکدیگر مقایسه می‌شوند تا میزان حساسیت نتایج به روش محاسبه و پیش‌بینی تعیین شود. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که نامنظمی داده‌ها موجب بروز تفاوت فاحش بین نتایج روش حداقل مربعات با نتایج سایر روش‌ها می‌شود. در ضمن، نتایج روش ترکیبی برای پیش‌بینی موقعیت‌های آتی خط ساحلی منطقی‌تر و قابل اعتمادتر هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of Shoreline Position in Pozm Bay Using Landsat Satellite Data

نویسندگان [English]

  • S Ali Azarmsa 1
  • Farhad Razmkhah 2
1
2
چکیده [English]

The Pozm fishery port is located in the south-east part of Pozm Bay in the Oman Sea. The area adjacent to this port especially in the lee of its breakwater is known to be highly affected by deposition of sediments since 1988. Intensity of deposition in this area has been so high that it caused the port to lose its functionality and be out of operation in only few years. No doubt, deposition in this area is not only affected by construction of breakwater and other engineering activities performed in this area, but is also related to and is in equilibrium with coastal processes in the whole Bay. To understand better these processes and determine shoreline changes in the Pozm bay, an analysis of available Landsat satellite images was performed over a period of 13 years ending in 2001. Technical problems have made newer images of TM sensor of Landsat unavailable since 2002. Besides, information about the shoreline situation in the future is necessary to assist in coastal management and regulatory programs.
In this paper, the shoreline position in Pozm Bay is predicted for years 2005 and 2010, using the images provided by the TM sensor of Landsat satellite from the study area in 1988, 1998 and 2001, and through application of 4 different predicting methods. Moreover, the results are analyzed and compared to determine the best predicting method for the study area.
The selected images have been recorded in cloud free and calm conditions and with 30 m by 30 m resolution. The first step in this research is to plot the data so as to be able to view the patterns of shoreline change both spatially and temporally. Then, different methods have been used to analyze this information, resolve the pattern of shoreline change and predict the shoreline position in the future. There are several possible methods for calculating an average rate of change within a selected time segment having more than two measurement points. One strategy is to compare the results of three or more different rate calculations, to observe the reasons for any significant differences in the results, and to recommend what is determined to be the best estimate of the rate. The calculation methods used in this study are the following:
1) The least-squares method which uses the slope of the least-squares fit (Y on X) to the distance/time data points within the time segment.
2) The "end-point" rate method which defines the first to last net difference in distance divided by the net time for the segment.
3) The Rate Averaging method which calculates the arithmetic average of all "long-term" rates within a time segment.
4) The compound method which is the average of the results obtained from other methods.
Finally, the results obtained from different calculation methods are compared to determine the sensitivity of the results to the method of calculation.
The results reveal that the spacing and accuracy of the data can have important effects on the rate calculation. The uneven clustering of data points resulted in significant differences between the outputs of the least square method and others. In the case where the time segment is short and the number of points are small (e.g. three), it is not recommended to use the least squares rate. An interesting end-point calculation is the first to last net effective change over the total time record, regardless of the path in between. This may or may not be meaningful, and can be very misleading, depending on that path. Therefore, the simple end-point rate can be used for comparison with other rate calculations as a checking device, and in those situations where any other rate is meaningless. The results of the compound method are the most accurate and reliable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • coastal processes
  • Landsat
  • Oman Sea
  • Pozm Bay
  • Satellite
  • Shoreline Changes
  • Shoreline position