دینامیک مسیرهای توفان در زمستان 2007-2008 از دیدگاه انرژی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته هواشناسی، گروه فیزیک فضا، مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، ایران

2 دانشیار، گروه فیزیک فضا، مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، ایران

چکیده

برای بررسی اقلیم‌شناختی مسیرهای توفان در زمستان 2007-2008، علاوه بر داده‌های جهانی GFS از داده‌های جهانی بازتحلیل NCEP-NCAR از سال 1948 تا 2005 برای میانگین‌های اقلیم‌شناختی استفاده شده ‌است. در زمستان 2007-2008 به همراه کاهش انرژی جنبشی پیچکی در پادجریان‌سوی مسیر توفان اطلس، انرژی پتانسیل در دسترس پیچکی نیز در این مناطق به‌علت کاهش تولید کژفشاری نسبت به میانگین اقلیم‌شناختی آن کاهش یافته است. علاوه بر جمله تبدیل کژفشاری که به‌منزلة عامل کژفشار، مهم‌ترین نقش را در تقویت و کشیده شدن جت در پادجریان‌سوی مسیر توفان اطلس در زمستان 2007-2008 داشته، افزایش مقادیر مثبت تبدیل فشاروردی نیز درحکم عامل فشاروردی نقش موثری در این خصوص داشته است.
در بررسی نقش جملات انرژی در خاورمیانه به‌ویژه در ژانویه 2008، تولید کژفشاری مهم‌ترین جمله در تغذیه انرژی از جریان‌سوی مدیترانه بوده و تکوین جریان‌سوی قوی با واگرایی شدید شار آزمین‌گَرد را به همراه داشته است. در این ماه، استقرار هسته جت جنوب‌غرب آسیا در مناطق شمال عربستان تا جنوب‌غرب ایران عامل افزایش انرژی جنبشی شارش میانگین در این مناطق است. تبدیل کژفشاری، تولید کژفشاری و واگرایی شار آزمین‌گَرد در مناطق شمال عربستان و غرب ایران به بیشینه مقدار خود در زمستان 2007-2008 رسیده و سبب تقویت انرژی پیچکی و تابش قوی به نواحی مرکزی ایران شده است. بیشینه همگرایی قوی شار آزمین‌گَرد روی ایران نشان می‌دهد که به‌طور میانگین منطقه ایران در این ماه گیرنده انرژی بوده و عمیق شدن ناوه دمایی و سرمای بی‌سابقه در دهه‌های اخیر را روی ایران به دنبال داشته است. در فوریه 2008، بیشینه بی‌هنجاری مثبت تبدیل فشاروردی در نیمکره شمالی روی ایران بوده و جا‌به‌جایی جریان‌سوی جت جنوب‌غرب آسیا سبب افزایش انرژی جنبشی میانگین در این مناطق شده است. در این ماه، افزایش شدید تبدیل فشاروردی در مناطق شمالی و جنوبی ایران و بیشینه محلی تولید کژفشاری در مناطق مرکزی ایران به‌ترتیب با افزایش انرژی جنبشی پیچکی و انرژی پتانسیل در دسترس پیچکی همراه بوده و به طور میانگین منطقه ایران در این ماه فرستنده انرژی به مناطق همجوار شرقی بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Storm track dynamics in anomalous winter 2007-2008 from energetic perspective

نویسندگان [English]

  • Farnaz Hosseinpour 1
  • Alireza Mohebalhojeh 2
  • Farhang Ahmadi-Givi 2
1
2
چکیده [English]

Climatological study of the mid-latitude storm tracks was investigated using the daily Global Forecast System (GFS) and the National Centers for Environmental Prediction (NCEP) Reanalysis data sets from 1948 to 2008 winter seasons. In anomalous winter 2007-2008, decreasing of eddy kinetic energy along with the reduction of eddy available potential energy upstream of Atlantic storm track are related to weakening of the baroclinic generation with respect to the long-term means. In addition to the baroclinic conversion, the most important term in strengthening and stretching of the jet-stream upstream of Atlantic storm track, the increase of the positive values of barotropic conversion plays a controlling role.
Study of the energetics over the Middle East shows that in January 2008, the domination of the subtropical jet stream core over the south-western Iran was responsible for the increase of the mean kinetic energy. Baroclinic generation had a remarkable role in energy feeding from downstream of Mediterranean, which produced strong convergence of ageostrophic flux due to the downstream development over the Mediterranean storm track. Significant increase of baroclinic conversion, baroclinic generation, and divergence of ageostrophic flux have their maximum values over the north of Arabian Peninsula causing intense eastward radiation of eddy energy toward the central part of Iran. In this month, the maximum convergence of ageostrophic flux shows that on average, Iran was a strong sink of energy associated with deepening of thermal trough and dominance of unprecedented cold anomalies over the northern Iran in the recent decades.
In February 2008, in addition to the increase of the mean kinetic energy due to the downstream displacement of subtropical jet-stream over south-western Iran, the maximum of positive barotropic conversion anomaly in Northern Hemisphere was located over this region. Local core of baroclinic generation over the central part of Iran elongated between the significant positive bands of barotropic conversion was accompanied by the increase of the eddy kinetic energy and eddy available potential energy, respectively. This indicates that Iran, on average, was a transmitter of energy toward the adjacent eastern regions during this month.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ageostrophic flux
  • Baroclinic conversion
  • Barotropic conversion
  • Barotropic generation
  • Eddy available potential energy
  • eddy kinetic energy