بررسی اثر آبرفت‌های عمیق بر پاسخ لرزه‌ای یک‌بُعدی در شهر قم

نویسندگان

1 استادیار، دانشکده زمین‌شناسی، دانشگاه تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده زمین‌شناسی، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

امروزه در بسیاری از تحلیل‌های دینامیکی آبرفت، اثرات لایه‌های نرم سطحی قرار گرفته روی سنگ بستر لرزه‌ای (سرعت موج بُرشی بین 600 تا 800 متر بر ثانیه) مد‌نظر قرار می‌گیرد. نتایج چنین تحلیل‌هایی بعضاً با نتایج حاصل از بررسی‌های تجربی مبتنی بر ثبت خُردلرزه یا جنبش‌های ضعیف زمین ناسازگار است. در این پژوهش اثرات ساختگاهی آبرفت‌های عمیق شهر قم مورد بررسی قرار گرفته است. به‌منظور تعیین ویژگی‌های هندسی و ضخامت لایه‌های آبرفت‌های عمیق از بررسی‌های مقاومت‌سنجی صورت گرفته در دشت قم استفاده شده و مشخصات دینامیکی لایه‌های خاک براساس توصیف زمین‌شناسی تعیین شده و سه مدل سرعت کم، متوسط و زیاد برای لایه‌های آبرفت و سنگ بستر مدنظر قرار گرفته است. منحنی‌های بزرگ‌نمایی به‌ازای ویژگی‌های دینامیکی متفاوت لایه‌های آبرفت و سنگ بستر محاسبه و نتایج با بزرگ‌نمایی حاصل از داده‌های خُردلرزه مقایسه شده است. در همة مدل‌های گوناگون سرعت کم، متوسط و زیاد، بزرگ‌نمایی مشخصی در محدوده بسامد‌های کمتر از 1 هرتز به‌دست آمده است. علاوه بر این سازگاری بسیار مناسبی بین بسامد بزرگ‌نمایی حاصل از بررسی‌های عددی حاضر در وضعیت مدل سرعت موج بُرشی زیاد و بسامد بزرگ‌نمایی حاصل از بررسی‌های تجربی پیشین مشاهده می‌شود. وجود بزرگ‌نمایی در این محدوده بسامدی و سازگاری نسبی آن با نتایج تحقیقات خُردلرزه حاکی از اثرگذاری آبرفت‌‌های عمیق در تابع‌های بزرگ‌نمایی ساختگاه است و این مسئله ضرورت توجه به وضعیت شکل حوضه رسوبی با در نظر گرفتن اثرات آبرفت‌های عمیق در بررسی آثار ساختگاهی به روش عددی را نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Deep alluvial effects on one-dimensional seismic site response in Qom city

نویسندگان [English]

  • Abd-allah Sohrabi-Bidar 1
  • Leila Jasempur 2
1 Assistant Professor, School of Geology, University of Tehran, Iran
2 M.Sc. Student, School of Geology, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

*نگارنده رابط:        تلفن: 61112985-021      دورنگار: 66491623-021                        E-mail:sohrabi@khayam.ut.ac.ir

 





 



Nowadays in many site response analyses of alluvial, environment with shear wave velocity 600 m/sec < νs < 800 m/sec is considered as the seismic bedrock. Results of these analyses did not confirm those from empirical analyses based on the recording of microtremors or weak earthquake motions. Recently, effects of deep alluviums and contrast between geologic bedrock and alluviums are considered as a possible cause for this inconformity. This study examines the site effects of deep alluviums of Qom city. Qom is located at the northern margin of central Iran zone and on the Quaternary young alluviums. Based on the geoelectrical resistivity surveys, thickness of alluviums in some parts of the city is greater than 250m. Earlier empirical studies based on the recording of microtremors had shown that at the frequencies ranging from 0.6 to 1.2 Hz, a clear amplification can be seen in the studied alluviums. Amplification at these frequencies did not confirm results from one-dimensional numerical analysis of the soft sediments on the conventional seismic bedrock. At the current study, in order to determine the geometrical properties and thickness of deep alluviums, resistivity surveys have been conducted in Qom plain was used and dynamic properties of the soil layers were determined by geological descriptions. Considering the uncertainty resulting from the lack of dynamic properties of soil layers, a parametric study was conducted and three models of low, medium and high velocity were considered for alluvial layers and bedrock. One-dimensional numerical analysis was carried out using the software Deepsoil. As the results will be compared with those from empirical analysis of small strain displacements of microtremors, a linear elastic behaviour was assumed. Amplification curves were measured using different dynamic properties of alluvial layers and the bedrock and the results were compared with those from amplification of microtremors. In all analyses conducted using different dynamical properties (three models of low, medium and high velocity), a specific amplification at the frequencies less than 1 Hz was obtained. Furthermore, amplified frequency resulted from previous empirical studies corresponds with the amplified frequency resulted from numerical analysis with high velocity model. Amplification at this frequency range and its correspondence with results of microtremors studies shows the effects of deep alluviums on the site amplification functions. The importance of deep alluviums insists on attention to the shape of the sedimentary basin and consideration of the effects of deep alluviums on the numerical site effects studies. In the case of inadequate information about the deep alluviums, it is necessary to use empirical analysis recorded motion at the site such as microtremors or weak earthquake motions. At present, consideration of site effects in most of building codes for design earthquake resistant structures are limited to effects of shallow alluviums, however, as discussed in this paper, deep alluviums are effective on site amplification specially in low frequencies and it is necessary to take them into account in the design of tall structures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • City of Qom
  • Seismic bedrock
  • Site Effects
  • Numerical analysis
  • Amplification
  • Microtremors