بررسی دگرریختی پوسته در رشته‌کوه‌های قوشا‌داغ با تحلیل داده‌های GPS، تنش زمین‌ساختی و روش‌‌‌ تداخل‌سنجی راداری

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد گروه مهندسی سنجش از دور، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان، ایران

2 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکدة علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، ایران

چکیده

زلزلة سال 1391 اهر- ورزقان (2/6 ریشتر) و پس‌لرزه‌‌های آن نشانگر تمرکز دگرریختی و تنش در شمال غرب ایران است. برای بررسی این دگرریختی‌ها، نتایج حاصل از داده‌‌های GPS، تنش زمین‌ساختی مسبب دگرریختی، و تحلیل داده‌‌های راداری بررسی شد. تداخل‌سنجی راداری (InSAR) روشی است که در آن اختلاف فاز بین دو یا چند تصویر راداری محاسبه و اختلاف طول مسیر بر اثر اخذ تصویر از دو منظر متفاوت ایجاد می‌شود. به کمک اختلاف فاز می‌‌توان میزان جابه‌جایی سطح زمین را استخراج کرد. در این پژوهش روش تداخل‌سنجی راداری مبتنی بر پراکنش‌گر‌‌های پایدار برای پایش دگرریختی بین لرزه‌‌ای پوستة مرتبط با زمین‌لرزة اهر- ورزقان به‌کار گرفته شده است. در این پژوهش از 20 تصویر حس‌گر Envisat ASAR در بازه زمانی 2003 تا 2010 برای بررسی دگرریختی پوستة زمین در منطقة اهر- ورزقان با استفاده از روش تداخل‌سنجی راداری مبتنی بر پراکنش‌گر‌‌های پایدار استفاده شده است. نرخ دگرریختی زمین برحسب میلی‌متر بر سال، در مسیر حرکت ماهواره و بیشینة نرخ جابه‌جایی افقی 4/7 میلی‌متر بر سال به‌دست آمده است. روش وارون‌سازی تنش‌های زمین‌ساختی، امکان تعیین سمت متوسط تنش‌ها را در گسل جنوب اهر ممکن ساخته است، به‌طوری‌که متوسط تنش‌ها با سمت NW-SE یعنی با روند (˚16/˚117) به‌صورت فشارش (برای بیشینه تنش‌‌ها) به‌دست آمده است. این مسئله‌‌ دلالت بر نزدیک به افق بودن تنش بیشینه دارد و باعث شکل‌گیری و تکامل راندگی‌‌ها در محدودة غرب قوشا‌داغ شده است. نتایج تحلیل تنش، سازوکار کانونی زمین‌لرزه، و سازوکار گسل و نتایج داده‌‌های GPS در منطقه، همگی با تحلیل تداخل‌سنجی راداری سازگارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Crustal deformation monitoring in Qoshadagh Mountains by analysis of GPS data, tectonic stress and SAR interferometry technique

نویسندگان [English]

  • Ehsan Saadatfar 1
  • Behzad Zamani 2
1 M.Sc., Department of Remote Sensing Engineering, Kerman Graduate University of Technology, Kerman, Iran
2 Associate Professor, Department of Geology, Faculty of Environment Science, Tabriz University, Iran
چکیده [English]

 





*نگارنده رابط:                                                                                                        e.saadatf@yahoo.com E-mail:





The 2012 earthquake of the Ahar and Varzegan (Mw=6.2 and 6.4) and 4 months aftershocks related to these earthqukes was shown the concentration of deformation and stress in the NW of Iran. The study area is a relay tectonically region between an active tectonic fault system, North Anatolian fault system located in Turkey, and the Alborz and Zagros in north and southeast of Iran respectively .The epicentral locations of the main shocks, their mechanisms and aftershock distribution show that the recent large earthquake in Iran, Ahar-Varzaghan earthquake, may have other sources than Tabriz and Ahar faults which are two main active faults in NW-Iran. In order to study these deformations, the results of the GPS geodesy data, tectonic stress that causes the deformations and radar data analysis were researched.
Synthetic Aperture Radar (SAR) is a coherent active microwave remote sensing system that could effectively map the scattering properties of the Earth’s surface and has been already intensively investigated. One of the major applications of the SAR technology is represented by the interferometry (InSAR) technique which exploits, in its basic form, the phase difference of  two complex valued SAR images (acquired from different orbit positions and at different times) in order to measure several parameters, such as deformation. But geometrical and temporal decorrelations degrade the accuracy and even sometimes make the measurement impossible in deformation monitoring. Recent developments in differential interferometry have demonstrated some prospective to overcome the above limitations of the conventional interferometry and also for more accurate and temporally dependent results. The new interferometric processing techniques include interferometric stacking and Persistent Scatteres Interferometry. Persistent Scatterer Interferometry is a powerful group of techniques for deformation measuring and monitoring using interferometric SAR imagery. PSInSAR is possible to avoid many of the limitations of conventional method by only analyzing certain pixels which behave like point scatters and retain some degree of correlations. This technique represents an advanced type of Differential Interferometric SAR techniques: it is based on large stacks of SAR images and suitable data modeling procedures that make the estimation of different parameters possible. These parameters include the deformation time series and the average displacement rates.
This research used StaMPS method, for monitoring intersiesmic crustal deformation in Ahar-Varzegan earthquake. In this study we use 20 Envisat ASAR images during the time period of 2003- 2010 to study pre-siesmic deformations over Ahar-Varzegan by persistent scattering interferometry. The ground deformation rate in mm/year along the line of sight direction of satellite is obtained and the results showed that the maximum horizontal displacement rate is equal 7.4 mm/year.
Application of tectonic stress inversion allows determination of a consistent average state of stress in the Ahar south-thrustin which the average stress is characterised by a NW-SE (117˚/16˚) direction of compression (maximum stress). This shows that the maximum stress is roughly horizontal and this is the cause of the formation and development of the thrusting in the west of the Qoshadagh. Stress analysis results, earthquake focal mechanisms, fault mechanism, and GPS geodesy are all consistent by the radar interferometry results.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fault
  • Ahar-Varzegan
  • InSAR
  • Stress
  • GPS
 
سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 1389، نقشه گسل‌‌های اصلی البرز باختری و آذربایجان، پایگاه ملی داده‌‌‌های علوم زمین کشور.
شریفی، ر. و زمانی، ب.، 1389، معرفی راندگی جنوب اهر و بررسی رژیم تنش تکتونیکی پهنه اطراف گسل، چهاردهمین همایش انجمن زمین‌شناسی ایران، ارومیه.
زمانی، ب.، 1392، مدل زمین‌ساخت فلات آذربایجان (شمال گسل تبریز و جنوب ارس)، م. علوم زمین، بهار 92، 22(87)، 41-50.
لسکویه، ج. ل.، ریو، ر. و بابا خانی، ع. ر.، 1368، نقشه زمین‌شناسی با مقیاس 1:250000اهر، انتشارات سازمان زمین‌شناسی ایران.
Angelier, J., 1984, Tectonic analyses of fault slip data sets, J. Geoph. Res., 89(B7), 5835-5848.
Angelier, J., 2002, Inversion of earthquake focal mechanisms to obtain the seismotectonic stress (a new method free of choice among nodal planes), geophys. J. Int., 150, 588-609.
Angelier, J., 2004, Inversion of earthquake focal mechanisms to reconstruct multiple seismotectonic stress regimes: refining and separation processes, Geophy. Research Abst., 6, 03901, 588-609.
Berberian, M. and Yeats, R. S., 1999, Patterns of historical earthquake rupture in the Iranian plateau, Bulletin of the Seismological Society of America, 89, 120-139.
Copley, A. and Jackson, J., 2006, Active tectonics of the Turkish–Iranian Plateau, Tectonics, 25, 210-229.
Diday, E., 1971, Dynamic clustering method, 345p., Springer.
Jamour, Y., Vernant, P., Nankali, H. and Tavakoli, F., 2011, NW Iran-eastern Turkey present-day kinematics: results from the Iranian permanent GPS network, Earth and Planetary Science Letters, 37, 0-34.
Jamour, Y., Nankali, H. and Rahimi, Z., 2006, Iranian permanent network, GIM International, September 2006, 20(9).
Ferretti, A., Prati, C. and Rocca, F., 2001, Permanent scatterers in SAR interferometry, IEEE Trans. Geosci. Remote Sens., 39(1), 8-20.
Gabriel, K., Goldstein, R. M. and Zebker, H. A., 1989, Mapping small elevation changes over large areas: differential interferometry, Journal of Geophysical Research, 94, 9183-9191.
Goldstein, R. and Werner, C., 1998, Radar interferogram filtering for geophysical applications, geophysical research letters, 25(21), 4035-4038.
Hessami, K., Pantosti, D., Tabassi, H., Shabanian, E., Abbassi, M., Feghhi, K. and Soleymani, S., 2003, Paleoearthquakes and slip rates of the North Tabriz fault, NW Iran: preliminary results, tectonophysics submitted.
Hooper, A., 2008, A multi-temporal InSAR method incorporating both persistent scatterer and small baseline approaches, Geophysical Research Letters, 35. 81-88.
Hooper, A., 2006, Persistent scatterer radar interferometry for crustal deformation studies and modeling of volcanic deformation, Phd thesis, Stanford University.
Hooper, A., Zebker, H. and Chen, L., 2007, Phase unwrapping in three dimensions with application to InSAR time series, J. Opt. Soc. Am. Image Sci., 24, 2737-2747.
Massonnet, D., Rossi, M., Carmona, C., Adragna, F., Peltzer, G., Feigl, K. and Rabaute, T., 1993, The displacement of the Landers earthquake mapped by radar interferometry, Nature, 364, 138-142.
Masson, F., Djamour, Y., Van Gorp, S., Chéry, J., Tatar, M., Tavakoli, F., Nankali, H. and Vernant, P., 2006, Extension in NW Iran driven by the motion of the South Caspian Basin.
Earth and Planetary Science Letters, 252, 180-188.
Masson, F., Chery, J., Martinod, J., Hatzfeld, D., Vernant, P., Tavakoli, F. and Ghafori-Ashtiani, M., 2005, Seismic versus aseismic deformation in Iran inferred from earthquake and geodetic data, Geophys. J. Int., 160, 217-226.
Reilinger, R., McClusky, S., Vernant, P., Lawrence, S., Ergintav, S., Cakmak, R., Ozener, H., Kadirov, F., Guliev, I., Stepanyan, R., Nadariya, M., Hahubia, G., Mahmoud, S., Sakr, K., ArRajehi, A., Paradissis, D., Al-Aydrus, A., Prilepin, M., Guseva, T., Evren, E., Dmitrotsa, A., Filikov, S. V., Gomez, F., Al-Ghazzi, R. and Karam, G., 2006, GPS constraints on continental deformation in the Africa–Arabia–Eurasia continental collision zone and implications for the dynamics of plate interactions, J. Geophysical Research Solid Earth, 111.
Vernant, P. and Chery, J., 2006, Low fault friction in Iran implies localized deformation for the Arabia–Eurasia collision zone, Earth Planetary Science Letters, 246, 197-206.
Vernant, P., Nilforoushan, F., Hatzfeld, D., Abbassi, M. R., Vigny, C., Masson, F., Nankali, H., Martinod, J., Ashtiani, A., Bayer, R., Tavakoli, F. and Chery, J., 2004, Present-day crustal deformation and plate kinematics in the Middle East constrained by GPS measurements in Iran and northern Oman, Geophysical J. International, 157, 381-398.
Zamani, B. and Masson, F., 2014, Recent tectonics of East (Iranian) Azerbaijan from stress state reconstructions, journal of tectonophysics, 611(25), 61-82.
Zebker, H., Rosen, P., Goldestein, R., Gabriel, A. and Werner, C., 1995, On the derivation of coseismic displacement fields using differential radar interferometry: the Landers earthquake, Journal of Geophysical Research, 99(B10), 19617-19634.