بررسی تغییرات کوتاه دوره لرزه‌خیزی گستره تهران با استفاده از پارامترهای a وb

نویسنده

مربی، گروه فیزیک زمین، مؤسسة ژئوفیزیک دانشگاه تهران، ایران

چکیده

پراکندگی بزرگی زلزله‌ها از رابطه توانی پیروی می‌کند. شیب این رابطه مقدار-b و ثابت آن مقدار-a نامیده می‌شوند. تغییرهای مقدار-b به‌صورت نظری در آزمایشگاه‌ها و به‌شکل عملی در زون‌های گوناگون لرزه‌زمین‌ساختی مانند ناحیه‌های آتشفشانی، ریفت‌های قاره‌ایی و معدن‌ها که بیانگر رژیم‌های متفاوت تنش نیز هستند بررسی شده است. مقدار-b نمایشگر پراکندگی نسبی رویداد زمین‌لرزه‌های کوچک و بزرگ نسبت به یکدیگر است و کاربردهای فراوانی در زمینه‌هایی مانند خطر لرزه‌ایی، پیشبینی زمانی- مکانی و فیزیک زمین‌لرزه‌ها یافته است. مقدار-a نیز با سطح لرزه‌خیزی ناحیه‌ایی در ارتباط است. پس بررسی این دو پارامتر در گستره تهران که محل تمرکز بخش بزرگی از جمعیت و کوشش‌های اقتصادی و اجتماعی کشور است می‌تواند به شناخت سیمای لرزه‌زمین‌ساختی آن کمک فراوانی کند. برای بررسی نوسان‌های مقدار-b از داده‌های شبکه لرزه‌نگاری رقمی تهران سود جسته‌ایم. در این راستا پس از حذف رویداد های وابسته به زمان این شبکه با فرض پواسونی بودن آنها بزرگی کاملی و تغییرهای آن به روش نیکویی برازش محاسبه شد. سپس مقدار-b در حوزه زمان- مکان مورد توجه قرار گرفت. در دوره فعالیت این شبکه نوسان‌های مقدار-b چشمگیر نبوده است و می‌توان آنرا به تغییرهای محلی نسبت داد. در حوزه مکان مانند بعضی گستره‌های قاره‌ای این پارامتر با ژرفا کاهش یافته است. نقشه نوسان‌های سطحی آن نیز بیانگر کاهش در محل تجمع بیشتر گسل‌های رورانده و امتدادلغز
است. مقدار-a محاسبه شده نیز گویای میزان لرزه‌خیزی منطقه‌ایی است. هر دو مقدار نوسان‌هایی را حول طول 5ر51 شرقی نشان می‌دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Short period fluctuations of seismicity around Tehran inferred from "a" and "b" values

نویسنده [English]

  • M. Ashtari Jafari
Instructor, Earth Physics Department, Institute of Geophysics, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Earthquake size distribution follows a power law whose slope is known as the b-value and its constant is named as the a-value. The b-value fluctuations have been theoretically studied in laboratories and practically investigated in several seismotectonics zones e.g. volcanic areas, continental rifts and mines which also present different stress regimes. The b-value can explain the relative density of large and small events which has found many applications in seismic hazard studies, spatio-temporal prediction and earthquake physics. On the other hand the a-value is concerned with regional seismicity level, so studying these parameters can be of great help in an area just like Tehran where there is a high concentration of people and social-economical activities. To begin this study we extracted the events from the Tehran Digital Seismic Network database. Processing followed by removing time-dependent quakes under the examination of the Poissionian assumption and later by computing the magnitude of completeness using the goodness of fit method. Then a-value and b-value changes were mapped in time and space. The b-value temporal changes are not significant during the period of data which may be under the control of local effects but reduction by depth exists. Both values show a change of around 51.5E. Meanwhile the b-value map shows a reduction toward regions with high density of thrust and strike-slip faults.

کلیدواژه‌ها [English]

  • b-value
  • a-value
  • Spatio-temporal fluctuations
  • Tehran region
  • Magnitude of completeness