بررسی تعدادی از شاخص‌های ناپایداری و پتانسیل بارورسازی ابرهای همرفتی منطقه اصفهان

نویسندگان

مؤسسة ژئوفیزیک دانشگاه تهران، صندوق پستی 6466- 14155

چکیده

شاخص‌های ارزیابی پایداری که به شاخص‌های ناپایداری معروف‌اند، روابطی هستند که به کمک آنها می‌توان، ناپایداری همرفتی مناطق مختلف جو را بررسی کرد. این شاخص‌ها در پیش‌بینی فعالیت‌های همرفتی به کار می‌روند و عمدتاً به کمک نمودارهای ترمودینامیکی و داده‌های رادیو سوند محاسبه می‌شوند.
در این پژوهش در دوره‌ای دوازده ساله (1991-2002) در روزهایی که بارش در ایستگاه زمینی ثبت شده، تعدادی از شاخص ناپایداری برای منطقه اصفهان محاسبه شده است. این شاخص‌ها شامل، آب قابل بارش، شولتر، K و انرژی پتانسیل در دسترس همرفتی‌اند. ابتدا میانگین بارش در سه ایستگاه اصفهان، فرودگاه ( شرق اصفهان) و نجف‌آباد (غرب اصفهان) محاسبه شده است. سپس به کمک منحنی بهترین برازش بین شاخص در حکم متغیر مستقل و میانگین بارش در نقش متغیر وابسته، آستانه مناسب برای بارورسازی ابر برآورد شده است. این آستانه برای شاخص آب قابل بارش 9 میلی‌متر، شاخص شولتر 2 درجة سلسیوس، شاخص K برابر24 درجة سلسیوس و برای شاخص انرژی پتانسیل در دسترس همرفتی برابر با  100 به‌دست آمده است. همچنین با توجه به محدودیت‌هایی که در استفاده از شاخص‌های ناپایداری در این پژوهش از آنها یاد شده، شاخص آب قابل بارش ابر در حکم بهترین شاخص انتخاب شده است. البته مقادیر بالای شاخص K و شاخص انرژی پتانسیل در دسترس همرفتی همراه با مقادیر منفی و کم شاخص شولتر نیز می‌تواند نشان دهنده بارندگی شدید باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of few instability indices and potential of convective clouds for the Esfahan area

نویسندگان [English]

  • S. Ali Reza Sadeghi-Hosseini
  • Mahtab Rezaeyan
Institute of Geophysics, University of Tehran, P.O. Box 14155-6466, Tehran, Iran
چکیده [English]

Instability indices are some parameters that could be used to determine the instability of different parts of the atmosphere. These indices are used to forecast convective activities and are calculated using thermodynamic diagrams derived from radiosound data.
In this work, some of the instability indices are calculated for the Esfahan area during a 12 year precipitation period (1991-2002). These indices are: precipitable water of cloud (PWC), Showalter index (SI), K index (KI) and convective available potential energy (CAPE). The precipitation data are obtained by averaging observations from Esfahan airport (east of Esfahan) and Najaf Abad (west of Esfahan) stations. A suitable threshold for convective cloud seeding decision has been estimated using the best fit diagram of the index. This threshold has been found to be 9 mm for precipitable water of cloud, 2 degrees centigrade for Showalter index, 24 degrees centigrade for K index and 100J/kg for CAPE.
The results confirm previous cloud physicists, findings that precipitable water of cloud is the best index to estimate precipitation amounts for the Esfahan area. In addition, high values of K index and CAPE with negative and low values of Showalter index may indicate intense precipitation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Precipitable water of cloud
  • Showalter index
  • K index
  • Convective available potential energy
  • Threshold of cloud seeding